Οδηγίες Συγγραφής Φοιτητικών Εργασιών – Βιβλιογραφικές Παραπομπές

Η Masterpen μεριμνώντας για την ενίσχυση της ακαδημαϊκής απόδοσης των φοιτητών συνέταξε τον παρών οδηγό παράθεσης βιβλιογραφικών παραπομπών στο πλαίσιο συγγραφής προπτυχιακών και μεταπτυχιακών εργασιών . Ο εν λόγω οδηγός θα σας παράσχει τις απαιτούμενες γνώσεις ώστε να έχετε ένα επιστημονικό αποτέλεσμα προκειμένου να ολοκληρώσετε τις σπουδές σας με επιτυχία.

Πώς παρουσιάζουμε τις Βιβλιογραφικές Παραπομπές όταν συγγράφουμε Φοιτητικές Εργασίες

Η χρήση παραπομπών είναι υποχρεωτική

Η χρήση παραπομπών είναι υποχρεωτική, για να διασφαλιστούν τα πνευματικά δικαιώματα του συγγραφέως, από τον οποίο αντλούμε τις πληροφορίες που παραθέτουμε στην εργασία μας.

Οι βιβλιογραφικές παραπομπές, ή εν συντομία παραπομπές, παρατίθενται εντός της εργασίας. Ουσιαστικά, η παραπομπή παραπέμπει τον αναγνώστη να ανατρέξει στην αντίστοιχη βιβλιογραφία, που βρίσκεται στο τέλος της εργασίας, για να εντοπίσει την πηγή προέλευσης του κειμένου.

Οι βιβλιογραφικές παραπομπές

Οι παραπομπές παρατίθενται είτε μέσα σε παρένθεση (παρενθετική παραπομπή) είτε στο υποσέλιδο με τη μορφή υποσημειώσεων (αριθμητική αναγραφή της αναφοράς με τη μορφή εκθέτη εντός του κειμένου και παράθεση των στοιχείων του συγγραφέα στο υποσέλιδο). Οι βιβλιογραφικές παραπομπές παρατίθενται σε μορφή υποσημειώσεων κυρίως στις ερευνητικές μελέτες.

Η παρενθετική παραπομπή ονομάζεται σύστημα Harvard. Χρησιμοποιώντας το σύστημα Harvard εισάγουμε σε παρένθεση μόνο το επίθετο του συγγραφέως και το έτος έκδοσης της πηγής προς την οποία γίνεται αναφορά.

Επισήμανση: παραθέτουμε μόνο το επίθετο του συγγραφέως χωρίς το αρχικό γράμμα του ονόματος του, όπως συμβαίνει στις βιβλιογραφικές αναφορές.

Όταν κάνουμε αναφορά σε έναν συγγραφέα

Η παράθεση της παραπομπής μπορεί να γίνει με δύο τρόπους:

1^ος τρόπος: Ο Πέτρου (2007) αναφέρει ότι η επιλογή της μεθοδολογίας θα αποτελέσει την πιο αποτελεσματική οδό για την εξαγωγή των αποτελεσμάτων με βάση το αντικείμενο της έρευνας.

2^ος τρόπος: Επομένως, η επιλογή της κατάλληλης μεθοδολογίας δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, διότι πρέπει να σχεδιαστεί με βάση τα ερευνητικά ερωτήματα και τις πληροφορίες που θεωρούνται απαραίτητες για τη διεξαγωγή της έρευνας (Γεωργόπουλος, 2009).

Παρατηρούμε ότι η παραπομπή μπορεί να εντάσσεται στην κανονική δομή της πρότασης ή να παρατίθεται στο τέλος της πρότασης μέσα σε παρένθεση.

ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΙΑ: Η τελεία τοποθετείται μετά την παρένθεση στην περίπτωση που κάνετε παρενθετική αναφορά στο τέλος της πρότασης (βλ. 2^ος τρόπος).

Όταν στην αναφορά παραθέτουμε και τον αριθμό σελίδας

Προαιρετικά, όταν παραφράζουμε ένα απόσπασμα παραθέτουμε και τον αριθμό της ακριβούς σελίδας από την πηγή που αντλήθηκε το απόσπασμα. Ο αριθμός σελίδας μπορεί να παρατεθεί είτε με άνω κάτω τελεία (:25), είτε γράφοντας το γράμμα σ. (σ.25)και όχι σελ. (σελ.25).

Παράδειγμα:

1^ος τρόπος: Επομένως, η επιλογή της κατάλληλης μεθοδολογίας δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, διότι πρέπει να σχεδιαστεί με βάση τα ερευνητικά ερωτήματα και τις πληροφορίες που θεωρούνται απαραίτητες για τη διεξαγωγή της έρευνας (Γεωργόπουλος, 2009:25).

Όταν θέλουμε να κάνουμε αναφορά σε περισσότερες σελίδες

Ωστόσο, όταν θέλουμε να κάνουμε αναφορά σε περισσότερες σελίδες τότε η παράθεση των σελίδων πραγματοποιείται ως εξής:

Αναφορά σε δύο συγγραφείς από την ίδια πηγή

Όταν θέλουμε να χρησιμοποιούμε μία πηγή της οποίας το κείμενο έχουν συγγράψει 2 συγγραφείς, τότε κάνουμε αναφορά και στους 2 συγγραφείς ως εξής:

1^ος τρόπος: Οι Παπακώστα και Ηλιόπουλος (2008) επισημαίνουν ότι η ποιοτική έρευνα διερευνά ενδελεχώς τα φαινόμενα (ως προς το είδος και τον χαρακτήρα) που είναι το αντικείμενο μελέτης της έρευνας.

2^ος τρόπος: Η ποιοτική έρευνα διερευνά ενδελεχώς τα φαινόμενα (ως προς το είδος και τον χαρακτήρα) που είναι το αντικείμενο μελέτης της έρευνας (Παπακώστα & Ηλιόπουλος, 2008).

Επισήμανση: Όταν θέλουμε να χρησιμοποιούμε μία πηγή της οποίας το κείμενο έχουν συγγράψει 2 συγγραφείς, τότε κάνουμε αναφορά πάντα και στους 2 συγγραφείς, όταν θέλουμε να αναφερθούμε στη συγκεκριμένη πηγή.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Χρησιμοποιούμε το συνδετικό ‘’και’’ ολογράφως μόνο όταν κάνουμε αναφορά της πηγής εντός του κειμένου όπως: «Οι Παπακώστα και Ηλιόπουλος (2008)» ενώ το ενωτικό σύμβολο ‘’&’’ το χρησιμοποιούμε μόνο στην παρενθετική αναφορά όπως για παράδειγμα: (Παπακώστα & Ηλιόπουλος, 2008)

Αναφορά σε περισσότερους από δύο συγγραφείς από την ίδια πηγή

Όταν θέλουμε να παραθέσουμε μία πηγή στην οποία αναφέρονται περισσότεροι από 2 συγγραφείς, τότε την πρώτη φορά που θέλουμε να κάνουμε αναφορά σε αυτούς, τους παραθέτουμε στο σύγγραμμα μας όλους και πάντα σε αλφαβητική σειρά ως εξής:

1^ος τρόπος: Οι Δερρή, Ευθυμίου, Καλαφάτης, Μυλωνάς και Τομόπουλος (2011) θεωρούν ότι η μέθοδος αυτή επιτυγχάνει να εκμαιεύσει σημαίνουσες πληροφορίες για το εξεταζόμενο θέμα.

2^ος τρόπος: Η μέθοδος αυτή επιτυγχάνει να εκμαιεύσει σημαίνουσες πληροφορίες για το εξεταζόμενο θέμα (Δερρή, Ευθυμίου, Καλαφάτης, Μυλωνάς & Τομόπουλος, 2011).

Στις μετέπειτα αναφορές σε αυτούς τους συγγραφείς δεν είναι αναγκαίο να τους αναφέρουμε πάλι όλους αλλά η αναφορά θα γίνεται ως εξής:

1^ος τρόπος: Η Δερρή κ.ά. (2007) επισημαίνουν ότι ο ερευνητής που εφαρμόζει ποιοτική έρευνα επιδιώκει να καταλήξει σε ένα πιο άρτιο και διεξοδικό συμπέρασμα για το εξεταζόμενο φαινόμενο, αντανακλώντας μια βαθύτερη ερμηνεία για τη φύση του ερευνώμενου.

2^ος τρόπος: Ο ερευνητής που εφαρμόζει ποιοτική έρευνα επιδιώκει να καταλήξει σε ένα πιο άρτιο και διεξοδικό συμπέρασμα για το εξεταζόμενο φαινόμενο, αντανακλώντας μια βαθύτερη ερμηνεία για τη φύση του ερευνώμενου (Δερρή κ.ά., 2007).

ΠΡΟΣΟΧΗ στη συντομογραφία ‘’κ.ά.’’ να βάζετε τόνο στο α διότι εννοούμε ‘’και οι άλλοι’’. Επίσης, τη συντομογραφία αυτή την παραθέτουμε με πλάγια γραφή.

Ωστόσο, αντί για ‘’κ.ά.’’ μπορούμε να γράφουμε τη συντομογραφία ‘’και συν.’’ με πλάγια γραφή που σημαίνει ‘και οι συνεργάτες’.

Στα αγγλικά η συντομογραφία ‘’κ.ά.»’’ γράφεται ως ‘’et al.’’ με πλάγια γραφή η οποία σημαίνει “and the others”, δηλαδή και οι υπόλοιποι.

Αναφορά σε περισσότερους από 6 συγγραφείς από την ίδια πηγή

Όταν θέλουμε να παραθέσουμε μία πηγή στην οποία αναφέρονται περισσότεροι από 6 συγγραφείς, τότε κάνουμε αναφορά μόνο στον πρώτο συγγραφέα, ακόμα και την πρώτη φορά που κάνουμε αναφορά σε αυτούς, ως εξής:

1^ος τρόπος: Η Ματζούκα κ.ά. (2012) ισχυρίζονται ότι ο ερευνητής που εφαρμόζει ποιοτική έρευνα επιδιώκει να καταλήξει σε ένα πιο άρτιο και διεξοδικό συμπέρασμα για το εξεταζόμενο φαινόμενο, αντανακλώντας μια βαθύτερη ερμηνεία για τη φύση του ερευνώμενου.

Αναφορά σε δύο συγγραφείς από δύο διαφορετικές πηγές

Όταν θέλουμε να παραθέσουμε δύο βασικές ιδέες/πληροφορίες στο κείμενο μας οι οποίες αντλήθηκαν από δύο διαφορετικές πηγές, τότε πρέπει να γίνεται αναφορά και στους 2 συγγραφείς των πηγών με τους εξής τρόπους:

1^ος τρόπος: Οι ερευνητικές υποθέσεις, όπως αναφέρει ο Ματζούκας (2008), αναδύονται κατόπιν μελέτης των ερευνητικών ερωτημάτων κατά τις οποίες η εγκυρότητα τους, σύμφωνα με τον Παπαϊωάννου (2009), συνυφαίνεται με την εμπειρία του ερευνητή και τον βαθμό κριτικής σκέψης που διαθέτει.

2^ος τρόπος: Οι ερευνητικές υποθέσεις αναδύονται κατόπιν μελέτης των ερευνητικών ερωτημάτων κατά τις οποίες η εγκυρότητα τους συνυφαίνεται με την εμπειρία του ερευνητή και τον βαθμό κριτικής σκέψης που διαθέτει (Ματζούκας, 2008; Παπαϊωάννου, 2009).

Επισήμανση: Όταν κάνουμε αναφορά σε 2 συγγραφείς από 2 διαφορετικές πηγές τότε τους αναφέρουμε και τους δύο σε αύξουσα χρονολογική σειρά, διαχωρίζοντας τους με το ελληνικό ερωτηματικό ή με άνω τελεία.

Αναφορά σε διάφορους συγγραφείς από διαφορετικές πηγές

Όταν θέλουμε να κάνουμε αναφορά σε διάφορους συγγραφείς από διάφορες πηγές τότε πρέπει να τους αναφέρουμε όλους σε αύξουσα χρονολογική σειρά, διαχωρίζοντας τους με το ελληνικό ερωτηματικό ή με άνω τελεία ως εξής:

Κατόπιν βιβλιογραφικής επισκόπησης διαπιστώθηκε ότι η πιο διαδεδομένη τεχνική συλλογής δεδομένων της ποιοτικής έρευνας είναι η συνέντευξη, διότι παρέχει πληρέστερη εικόνα των υπό εξέταση φαινομένων (Αλεξόπουλος & Δημίου, 2004; Δημητρόπουλος 2006; Ματζούκας, 2010; Παπαϊωάννου, 2012; Παρασκευοπούλου, 2014).

Αναφορά σε δευτερογενή πηγή

Όταν θέλουμε να κάνουμε αναφορά σε μία πηγή της οποίας το απόσπασμα που θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε αντλήθηκε από άλλη πηγή τότε πρέπει να γίνει αναφορά και στις δύο πηγές. Αν για παράδειγμα έχουμε βρει ως πηγή το κείμενο του Δημόπουλου (2007) (πρωτογενής πηγή) και θέλουμε να παραθέσουμε ένα απόσπασμα το οποίο αντλήθηκε από το κείμενο του Ζιώγα (2004) (δευτερογενής πηγή) τότε η παράθεση των παραπομπών γίνεται ως εξής:

1^ος τρόπος: Ο Δημόπουλος (2007) [όπως παρατίθενται/αναφέρεται στο Ζιώγα (2004)] τονίζει ότι η ποιοτική έρευνα δύναται να προσδώσει ένα ολιστικό συμπέρασμα για την πλήρη κατανόηση της συμπεριφοράς του ερωτώμενου.

2^ος τρόπος: Ο Δημόπουλος (2007, όπως παρατίθεται/αναφέρεται στον Ζιώγα, 2004) τονίζει ότι η ποιοτική έρευνα δύναται να προσδώσει ένα ολιστικό συμπέρασμα για την πλήρη κατανόηση της συμπεριφοράς του ερωτώμενου.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Στη λίστα των βιβλιογραφικών αναφορών παραθέτουμε μόνο την πρωτογενή πηγή.

Αναφορά σε διαδικτυακές πηγές όταν είναι γνωστό το όνομα του συγγραφέα

Όταν θέλουμε να κάνουμε αναφορά σε πληροφοριακές πηγές που αντλούμε από το διαδίκτυο, παραθέτουμε το όνομα του συγγραφέα και το έτος έκδοσης αλλά όχι τον σύνδεσμο.

Παράδειγμα:

Ο ερευνητής που εφαρμόζει ποιοτική έρευνα επιδιώκει να καταλήξει σε ένα πιο άρτιο και διεξοδικό συμπέρασμα για το εξεταζόμενο φαινόμενο αντανακλώντας μια βαθύτερη ερμηνεία για τη φύση του ερευνώμενου (Δαλακούρα, 2012).

Αναφορά σε διαδικτυακές πηγές όταν δεν είναι γνωστό το όνομα του συγγραφέα

1^οςτρόπος: Γράφουμε το όνομα του οργανισμού

Όταν δεν αναφέρεται στην πηγή το όνομα του συγγραφέως τότε παραθέτουμε το όνομα του οργανισμού και το έτος έκδοσης αλλά όχι τον σύνδεσμο ως εξής:

Ο ερευνητής που εφαρμόζει ποιοτική έρευνα επιδιώκει να καταλήξει σε ένα πιο άρτιο και διεξοδικό συμπέρασμα για το εξεταζόμενο φαινόμενο, αντανακλώντας μια βαθύτερη ερμηνεία για τη φύση του ερευνώμενου (Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, 2012).

2^οςτρόπος: Γράφουμε τον τίτλο του κειμένου της πηγής

Όταν σε μια πηγή δεν αναφέρεται το όνομα του συγγραφέα τότε παραθέτουμε μόνο τον τίτλο του κειμένου της πηγής, με πλάγια γραφή και με κεφαλαίο το αρχικό γράμμα κάθε λέξης, και το έτος έκδοσης αλλά όχι τον σύνδεσμο ως εξής:

3^οςτρόπος: Στη θέση του ονόματος του συγγραφέα γράφουμε τη λέξη ‘’Ανώνυμος’’

Όταν θέλουμε να κάνουμε αναφορά σε μία πηγή στην οποία το όνομα του συγγραφέα δεν αναφέρεται, τότε στη θέση του ονόματος του συγγραφέα γράφουμε τη λέξη ‘’Ανώνυμος’’ αλλά όχι τον σύνδεσμο και η αναφορά γίνεται ως εξής: (Ανώνυμος, έτος. Τίτλος του κειμένου της πηγής με πλάγιους χαρακτήρες και με κεφαλαίο το αρχικό γράμμα κάθε λέξης). Παράδειγμα:

Επισήμανση: Να αποφεύγετε τις ανώνυμες πηγές καθώς είναι αμφίβολης εγκυρότητας. Ωστόσο, αν δεν μπορείτε να βρείτε στοιχεία από άλλη πηγή, να καταβάλλετε προσπάθειες να βρείτε την πρωτογενή πηγή που αναφέρεται το όνομα του συγγραφέα.

Όταν δεν αναφέρεται το έτος έκδοσης του κειμένου

Σε αυτήν την περίπτωση κάνουμε αναφορά στον συγγραφέα και αντικαθιστούμε το έτος έκδοσης με τη συντομογραφία (χ.χ.) που σημαίνει ‘’χωρίς χρονολογία’’. Στα αγγλικά η συντομογραφία (χ.χ.) γράφεται ως (n.d.) που σημαίνει ‘’no date’’.

Όταν δεν αναφέρεται ούτε ο συγγραφέας ούτε το έτος έκδοσης του κειμένου

Σε αυτήν τη περίπτωση στη θέση του ονόματος του συγγραφέα παραθέτουμε τον τίτλο του κειμένου της πηγής, με πλάγια γραφή και με κεφαλαίο το αρχικό γράμμα κάθε λέξης, και αντικαθιστούμε το έτος έκδοσης με τη συντομογραφία (χ.χ.) που σημαίνει ‘’χωρίς χρονολογία’’. Στα αγγλικά η συντομογραφία (χ.χ.) γράφεται ως (n.d.) που σημαίνει ‘’no date’’.

Παράδειγμα:

Όταν θέλουμε να κάνουμε αναφορά σε λεξικό στο οποίο δεν αναφέρεται το όνομα του συγγραφέα

Όταν θέλουμε να κάνουμε αναφορά σε λεξικό στο οποίο δεν αναφέρεται το όνομα του συγγραφέα, τότε παραθέτουμε το όνομα του εκδοτικού οίκου και το έτος έκδοσης του λεξικού ως εξής:

Το ΑΕΠ αποτελεί ένα συγκεντρωτικό δείκτη μέτρησης της συνολικής οικονομικής παραγωγής, που αντιπροσωπεύει την αγοραία αξία όλων των αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται από μια οικονομία, κατά τη διάρκεια μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου (Τεγοπούλου – Φυτράκη, 2012).

Όταν θέλουμε να κάνουμε αναφορά σε λεξικό στο οποίο αναφέρεται το όνομα του συγγραφέα

Όταν θέλουμε να κάνουμε αναφορά σε λεξικό στο οποίο αναφέρεται το όνομα του συγγραφέα, τότε παραθέτουμε το όνομα του συγγραφέα και το έτος έκδοσης του λεξικού ως εξής:

Όταν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε ένα λήμμα από εγκυκλοπαίδεια

Όταν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε ένα λήμμα από εγκυκλοπαίδεια, τότε παραθέτουμε την ονομασία του οργανισμού και το έτος έκδοσης της εγκυκλοπαίδειας ως εξής:

Παράθεση αυτούσιων αποσπασμάτων

Όταν παρατεθεί αυτούσιος ο λόγος ενός συγγραφέα στο κείμενο μας τότε πρέπει υποχρεωτικά να τον παραθέσουμε εντός εισαγωγικών (αφού προηγουμένως κάνουμε αναφορά στο όνομα του συγγραφέα) και μετά τα εισαγωγικά να παραθέσουμε μέσα σε παρένθεση τον αριθμό της ακριβούς σελίδας, από όπου αντλήθηκε το απόσπασμα. Αυτό ισχύει όταν το αυτούσιο απόσπασμα έχει έκταση έως 4 γραμμές.

Παράδειγμα:

1^ος τρόπος: Ο Τασόπουλος (2006) αναφέρει ότι «το επόμενο στάδιο της ερευνητικής διαδικασίας είναι η επιλογή και ο σχεδιασμός της κατάλληλης μεθολογίας η οποία εξαρτάται από το περιεχόμενο των ερευνητικών ερωτημάτων και των υπό εξέταση πεδίων» (σ. 47).

2^ος τρόπος: Ο Τασόπουλος αναφέρει ότι «το επόμενο στάδιο της ερευνητικής διαδικασίας είναι η επιλογή και ο σχεδιασμός της κατάλληλης μεθολογίας η οποία εξαρτάται από το περιεχόμενο των ερευνητικών ερωτημάτων και των υπό εξέταση πεδίων» (2006:47). ή (2006, σ.47).

Όταν όμως το απόσπασμα που θέλουμε να παραθέσουμε στο κείμενο μας έχει έκταση μεγαλύτερη των τεσσάρων γραμμών, τότε παρατίθεται χωρίς εισαγωγικά στην επόμενη γραμμή, αυξάνοντας την εσοχή από αριστερά πατώντας το πλήκτρο space 8 φορές. Αυτό επίσης μπορεί να πραγματοποιηθεί και από τη «διάταξη σελίδας» στο menu του Word, επιλέγοντας Εσοχή αριστερά 0,8 εκ.

Παράδειγμα:

1^ος τρόπος: (η χρονολογία παρατίθεται μετά το επίθετο ενώ ο αριθμός της σελίδας παρατίθεται εντός της παρένθεσης στο τέλος του παραθέματος)

Όπως τονίζει ο Δημητρόπουλος (2004)

μεθοδολογία έρευνας είναι η κατανόηση της επιστημονικής ερευνητικής διαδικασίας: ι) Πώς θα σχεδιαστεί μια έρευνα ιι) Πώς θα πραγματοποιηθεί μια έρευνα». Επομένως, η επιλογή της κατάλληλης μεθοδολογίας δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση, διότι πρέπει να σχεδιαστεί με βάση τα ερευνητικά ερωτήματα και τις πληροφορίες που θεωρούνται απαραίτητες για τη διεξαγωγή της έρευνας (σ. 184).

2^ος τρόπος: (η χρονολογία παρατίθεται στο τέλος του παραθέματος εντός της παρένθεσης πριν τον αριθμό της σελίδας)

Όπως τονίζει ο Δημητρόπουλος

ΠΡΟΣΟΧΗ: Οι ηλεκτρονικές πηγές οι οποίες δεν είναι της μορφής pdf ή word τότε ως αριθμός σελίδας χρησιμοποιείται η αρίθμηση των παραγράφων.

ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΙΑ: Αμέσως μετά τα εισαγωγικά κάνετε παρενθετική αναφορά της πηγής (στο τέλος της πρότασης)και μετά τοποθετείτε την τελεία.

Αποποίηση ευθύνης: Οι υπηρεσίες έρευνας και προσαρμοσμένης γραφής που παρέχονται από τη MasterPen είναι 100% νόμιμες και έχουν περιορισμένη χρήση, όπως αναφέρεται στους Όρους χρήσης της ιστοσελίδας.

Όλα τα έργα και/ή οποιοδήποτε άλλο γραπτό υλικό που παραδίδονται στους πελάτες μας προορίζονται μόνο για σκοπούς έρευνας ή/και αναφοράς. Δεν ενθαρρύνουμε ή εν γνώσει μας συμμετέχουμε σε λογοκλοπή ή άλλες πράξεις ακαδημαϊκής απάτης ή ανεντιμότητας.

Οποιαδήποτε ενέργεια που διενεργείται από πλευράς του πελάτη που δεν είναι σύμφωνη του νόμου περί πνευματικών δικαιωμάτων πραγματοποιείται εν αγνοία της MasterPen και αποτελεί δική του ευθύνη εάν παραβιάζει τους Όρους και τις Προϋποθέσεις της επιχείρησης.